Afbeelding boven: Generaal MacArthur komt aan land op 20 oktober 1944. Bron: Wikimedia Commons.
De Slag om Leyte
Het Japanse keizerrijk had de Filipijnen in 1942 ingenomen om strategische zeeroutes naar Sumatra en Borneo tot hun beschikking te hebben voor het vervoeren van rubber en aardolie. Voor de Verenigde Staten was het daarom des te belangrijker om de Filipijnen te heroveren en Japan af te snijden van deze belangrijke grondstoffen. Op 17 oktober 1944, vandaag 80 jaar geleden, zetten de Verenigde Staten een belangrijke stap voor de bevrijding van de Filipijnen met een amfibische invasie van een van de grotere eilanden Leyte. De Slag om Leyte zou een enorme impact hebben.
Het aanvalsplan
Het was een bewuste keuze om aan land te gaan bij Leyte. Leyte had namelijk tal van diepwater benaderingen en zandstranden, die mogelijkheden boden voor een amfibische invasie en snelle bevoorrading. Het landschap van en de wegen op Leyte waren daarnaast ideaal voor een snelle opmars van infanterie-eenheden en tanks. Bovendien waren de bodemomstandigheden op het eiland gunstig voor de eventuele bouw van vliegvelden. Vijandelijke doelen in de omgeving lagen binnen bereik van de Amerikaanse bommenwerpers.
Op het eiland zelf woonden ongeveer 900.000 mensen, vooral boeren en vissers, waarvan werd verwacht dat ze de Amerikaanse troepen zouden steunen. De inwoners hadden immers al een jarenlange guerrillastrijd gevoerd tegen de Japanse bezetters. Verder zou Leyte ook het minst verdedigd worden door het Japanse landleger ten opzichte van de andere eilanden. Het grote gevaar voor het Amerikaanse leger was wel de Japanse marine die tussen de Filipijnen verscholen zou kunnen liggen om de schepen naar Leyte aan te vallen. Daarom werd aan de noord- en zuidkant van de aanval een sterke geallieerde vloot opgesteld die eventuele Japanse schepen die het landleger te hulp schoten tegen moest houden.
De strijd begint
Het 6th Ranger Batallion kwam voor 12.30 uur aan op de eilanden Suluan en Dinagat. Op Suluan stuitte de groep op een kleine groep Japanse soldaten en vernietigden ze een radiostation, terwijl het eiland Dinagat onverdedigd bleef. Op beide eilanden werden navigatielichten geplaatst zodat er drie dagen later de grote amfibische landingen zouden kunnen plaatsvinden. De volgende dag werd het derde eiland Homonhon zonder enige tegenstand veroverd. Ondertussen vond er eveneens een verkenning plaats door kikvorsmannen van Underwater Demolition Teams voor de landingsplaatsen op het eiland Leyte. Na vier uur van zware bombardementen door gevechtsschepen op 20 oktober 1944, landde het 6th Army waaronder 10th Army Corps en 24th Army Corps om 10.00 uur op de stranden. De Amerikaanse troepen ondervonden hevige tegenstand van het moerassige terrein en van vijandelijk vuur. Rond 11.00 uur hadden de meeste eenheden bruggenhoofden die diep genoeg waren om zware voertuigen en grote hoeveelheden bevoorrading te leveren. Desondanks was het veilig genoeg dat om 13.30 uur generaal Douglas MacArthur voet aan land zette en in de branding het volgende riep:
“People of the Philippines, I have returned! By the grace of Almighty God, our forces stand again on Philippine soil”.
Japan geeft niet op
Terwijl het Amerikaanse 6th Army steeds dieper Leyte in trok, sloegen de Japanners terug vanuit de zee en vanuit de lucht. Op 24 oktober 1944 bereikten 150 tot 200 Japanse vliegtuigen de landingsplaatsen en de schepen in het noorden van Leyte. Dag en nacht, gedurende vier dagen werden aanvallen uitgevoerd, waarbij bevoorradingsplaatsen en bevoorradingsschepen zwaar beschadigd werden. Maar op 28 oktober 1944 was de dreiging van Japanse luchtaanvallen, door succesvolle Amerikaanse tegenaanvallen op Japanse schepen en vliegvelden zodanig verkleind, dat deze geen grote bedreiging meer voor het Amerikaanse leger waren. De Japanners gingen verder voor het eerst in de Tweede Wereldoorlog over op kamikazeaanvallen, waarbij Japanse piloten hun vliegtuigen, die volgeladen waren met bommen, tegen Amerikaanse schepen aan vlogen. Op zee ontwikkelde zich hierdoor een ernstige bedreiging voor de Amerikanen. Het opperbevel van de Japanse Keizerlijke Marine besloot om de Amerikaanse vloot bij Leyte aan te vallen. Het Japanse plan was om in drie grote groepen aan te vallen. Een groep, die onder andere bestond uit vier vliegdekschepen met vliegtuigen, had de taak om de Amerikaanse marine weg te lokken uit de Golf van Leyte naar het noorden. Als de afleiding werkte, zouden de andere twee groepen, die voornamelijk uit gevechtsschepen bestonden, vanuit het westen komen om de Amerikaanse transportschepen vernietigen. De Amerikaanse inlichtingendienst ontdekte het plan van de Japanse marine en de Amerikaanse marine trok eropuit om de Japanse marine te onderscheppen. Van 23 oktober tot 28 oktober 1944 streden beide marines tegen elkaar in de strijd die later bekend kwam te staan als de Slag in de Golf van Leyte. Er werd hierbij een zwaar verlies aan de Japanse marine toegebracht.
Het begin van het einde
De Slag in de Golf van Leyte wordt vaak beschouwd als de grootste zeeslag in de geschiedenis en maakte een einde aan vrijwel de gehele Japanse marine. Hoewel het nog tot 26 december 1944 duurde voor heel Leyte in Amerikaanse handen was gevallen, kon de Japanse marine niks meer doen om de Amerikaanse opmars tegen te houden. Aan Japanse zijde waren 27 schepen en bijna 300 vliegtuigen verloren gegaan, met aan boord meer dan 12.000 mensen. Aan Amerikaanse zijde had men minder verliezen geleden. Zij verloren meer dan 200 vliegtuigen, maar ‘slechts’ zes schepen en ongeveer 2800 militairen.
Door Marieke de Klein