1 april 1944: Schaffhausen in Zwitserland gebombardeerd
Vandaag is het 75 jaar geleden dat Zwitserland een van de zwartste bladzijdes uit haar geschiedenis meemaakte.
Amerikaanse bommenwerpers
Op 1 april 1944 stegen zo’n 245 Amerikaanse B-17 bommenwerpers en 195 B-24 bommenwerpers op vanaf de verschillende Engelse bases om nog een keer de chemische industrie bij de Duitse stad Ludwigshafen aan de Rijn aan te vallen. De groep B-17 bommenwerpers keerde vanwege zware bewolking boven Frankrijk met de bommenlast weer terug naar de bases. Door het slechte weer en fouten in de navigatie van de pathfinders raakte de groep met de B-24’s verspreid. Desondanks bombardeerden 101 toestellen de Duitse stad Pforzheim, negen bommenwerpers op hun beurt Grafenhausen en nog eens 17 B-24’s vielen de Franse stad Strasbourg aan.
Vergissingsbombardement op Zwitserland
36 B-24 bommenwerpers van de 44th en de 392nd Bomb Group vielen per ongeluk de Zwitserse stad Schaffhausen aan waarbij er ongeveer 60 ton aan bommen werd afgeworpen. Ondanks het loeien van de luchtalarmsirenes gingen veel inwoners verder met hun dagelijkse bezigheden. Zij waren de sirenes inmiddels wel gewend vanwege het feit dat geallieerde toestellen vaak op weg naar Duitse doelen en weer terug over dit deel van Zwitserland vlogen. Doordat de inwoners van Schaffhausen het luchtalarm niet serieus namen, waren 40 doden en 270 gewonden te betreuren naar aanleiding van het bombardement. Grote delen van de historische stad werden vernietigd.
– Tekst gaat verder na de afbeelding –
De Zwitserse regering eiste bij de Amerikaanse regering direct uitleg over dit vergissingsbombardement. De Amerikaanse overheid liet op haar beurt de gebeurtenissen die dag gelijk onderzoeken. Op basis van een onderzoek werd vastgesteld dat het slechte weer boven Frankrijk behoorlijk roet in het eten had gegooid. Bovendien hadden de bommenwerpers te maken met een stevige tot krachtige wind op hun vlieghoogte. Hierdoor waren de toestellen twee keer zo snel als de grondsnelheid. De navigators raakten in de war, wat de verspreiding van de toestellen verklaarden. Schaffhausen ligt aan de Rijn en was door de navigators geïdentificeerd als een Duitse stad (Ludwigshafen). Ter compensatie voor dit vergissingsbombardement op Schaffhausen betaalde de Amerikaanse regering zo’n vier miljoen dollar (tegenwoordige waarde: 57 miljoen dollar) aan Zwitserland.
– Tekst gaat verder na de afbeelding – 
Oorlogspropaganda
Uiteraard smulde de Duitse regering van dit drama. Meteen draaide de Nationaal-Socialistische propagandamachine op volle toeren. In de Haarlemsche Courant van dinsdag 4 april 1944 werd het officiële statement van de Duitse regering in Berlijn geciteerd: “De Wilhelmstraße veroordeelt het optreden der Noord-Amerikanen ten scherpste en stelt vast, dat zij noch grenzen, noch cultuurmonumenten sparen. Zwitserland heeft thans aan den lijve ondervonden wat luchtterreur beteekent. De Zwitsers kunnen zich thans ook eenigszins voorstellen, wat het Duitsche volk te verduren heeft.”
– Tekst gaat verder na de afbeelding –
Dit bombardement had vreselijke gevolgen voor de stad en haar bewoners. De bewegende beelden ervan zijn hier te zien.
Neem gerust contact met ons op als u geïnteresseerd bent in onze werkzaamheden.
Foto: Bedrijfsarchief Bombs Away B.V.
Tekst: drs. Thierry van den Berg, Bombs Away B.V.