De Slag om Tarente
Drie Britse Swordfishes boven de Noordzee
Torpedo’s lanceren vanaf een vliegtuig was geen nieuw idee: al tijdens de Eerste Wereldoorlog werden er zogenaamde luchttorpedo’s ingezet tegen schepen. Wel nieuw was de mogelijkheid om op deze manier schepen aan te vallen die voor anker lagen in een haven. Voordien geloofde men dat water tenminste zo’n 20 tot 25 meter diep moest zijn om te voorkomen dat de torpedo tegen de waterbodem aan zou botsen na de afworp. Op 15 september 1940 slaagde een Britse Beaufort torpedobommenwerper er echter in om met een afgeworpen torpedo een schip in de haven van IJmuiden te raken. Ook ontwikkelde de Britse marine een draad die aan de neus van zowel het vliegtuig als de torpedo werd bevestigd. Tijdens de val kon zo de neus van de torpedo omhoog worden gehouden, zodat het projectiel plat op het water terechtkwam in plaats van een te diepe duik te nemen.
Deze technologie zou getest worden op 11 november 1940. Dankzij Gibraltar controleerde het Verenigd Koninkrijk de nauwe doorgang tussen de Mediterraanse Zee en de Atlantische Oceaan. De Italiaanse marine had hierdoor geen toegang tot de oceaan, maar heerste nog steeds over de Mediterraanse Zee. Hierdoor kwam de Britse bevoorrading van Noord-Afrika in de problemen. De Italiaanse vloot moest aangepakt worden. Er deed zich echter een probleem voor: de Italiaanse strategie draaide grotendeels rond het in de havens houden van zijn vloot. De schepen moesten daarom aangevallen worden in de havens zelf.
Daar komen de Swordfishes
Als doelwit werd een grote Italiaanse vloot gekozen die voor anker lag in de haven van Tarente, in de hak van Italië. Ze bestond uit zes slagschepen, zeven zware kruisers, twee lichte kruisers en acht jagers. De haven van Tarente vormde met een diepte van 12 meter de perfecte testlocatie voor de torpedo’s. Om 21.00 uur op 11 november 1940 stegen de eerste twaalf Fairey Swordfish torpedobommenwerpers op van het vliegdekschip HMS Illustrious. De Swordfishes waren tweedekkers die ondanks hun geringe snelheid, zeer wendbaar waren. Zes van hen droegen torpedo’s, vier van hen droegen elk zes bommen van 250 lb. en de overige twee waren uitgerust met lichtkogels en vier bommen.
De twee golven van Swordfishes weergegeven op een kaart
Na een kleine twee uur vliegen, kwamen ze aan bij Tarente. Hier wierpen de Swordfishes eerst hun lichtkogels af en voerden daarna een duikbombardement uit op de oliereservoirs in de haven. Over het eiland San Pietro vlogen vervolgens drie andere toestellen aan die het slagschip Conte di Cavour aanvielen met hun torpedo’s. Een van de torpedo’s sloeg een groot gat in haar romp. Italiaans luchtafweer slaagde er vervolgens wel in een van de Swordfishes neer te halen. Ook het slagschip Littorio kreeg enkele torpedo’s te verduren door de volgende drie Swordfishes. De Britse bommenwerpers wisten uiteindelijk ook twee kruisers te raken met hun bommen.
Een tweede golf bestaande uit negen vliegtuigen steeg op om 22.30. Hiervan keerde één Swordfish al snel terug naar het vliegdekschip door technische problemen. Ook deze vliegtuigen waren uitgerust met torpedo’s of bommen (en lichtkogels). Net voor middernacht bereikten ze de haven, waar ze eerst hun lichtkogels afvuurden en vervolgens hun bommen. De Littorio kreeg een derde voltreffer te verwerken. Het slagschip Caio Duilio werd vervolgens ook geraakt. De Vittorio Veneto, het vlaggenschip, had meer geluk en kwam ongeschonden uit de strijd. Ook tijdens het tweede deel van de aanval slaagde Italiaans luchtafweer erin om vanaf de kruiser Gorizia een Swordfish uit de lucht schieten.
Succes
De Britse aanval was zeer geslaagd. De Swordfishes hadden twee Italiaanse vliegtuigen die aan de grond stonden vernietigd en drie slagschepen uitgeschakeld. Herstelwerkzaamheden aan de Littorio zouden vier maanden duren en aan de Caio Duilio zeven maanden. De Conte di Cavour zou zelfs niet meer volledig hersteld worden tijdens de oorlog. Hoewel de Italianen voorbereidingen hadden getroffen tegen luchtaanvallen, bleken ze niet voldoende te zijn: van de 87 ballonversperringen waren er zestig door felle wind weggeblazen en slechts een fractie van de torpedonetten was effectief aangebracht rond de schepen. Ook de 22 aanwezige zoeklichten werden tijdens de hele aanval niet gebruikt.
De slag om Tarente bewees mooi de superioriteit van de wendbare vliegtuigen ondanks de geringe snelheid tegenover het grote afweergeschut aan boord van de schepen. Waarschijnlijk deed Japan hier ook inspiratie op voor de aanval op Pearl Harbor op 7 december 1941, toen meer dan vierhonderd Japanse vliegtuigen de Amerikaanse vloot aanviel in de haven.
–
Bent u een projectontwikkelaar of van een gemeente en wilt u graag weten wat er zich in uw projectgebied afspeelde tijdens de Tweede Wereldoorlog? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen.
Foto’s afkomstig van Wikipedia. Tekst: Kimberley Eeftink MA, Bombs Away B.V.