De atoombom op Nagasaki

De atoombom op Nagasaki

Terwijl Japan in afwachting verkeert, welke nieuwe slagen het land zullen worden toegebracht nu de atoombom in gebruik is genomen, bespreekt de gehele wereld de duizelingwekkende mogelijkheden van deze nieuwe wetenschappelijke ontdekking.

Zo schreef de Volkskrant op haar voorpagina op 8 augustus 1945. Twee dagen eerder had de eerste atoombom – Little Boy – een groot deel van Hiroshima van de kaart geveegd. De Japanse overgave bleef echter uit, en dus maakten de VS een tweede bom gebruiksklaar: Fat Man.

Fat Man

Fat man bestond – anders dan de uraniumbom Little Boy – uit plutonium. Hiermee leek hij op de atoombom die gebruikt werd tijdens de eerste kernexplosie (test) op 16 juli 1945. Zijn naam doet het al vermoeden, maar Fat Man zou veel krachtiger zijn dan Little Boy. De bom bevatte 6,4 kg plutonium en woog in totaal zo’n 4.670 kg. Qua lengte was Fat Man niet veel langer dan Little Boy – iets meer dan 3 meter – maar had met zijn 1,5 meter een veel grotere diameter.

Net zoals de Enola Gay zou de atoombom worden afgeworpen door een B-29 Superfortress. Het vliegtuig droeg de naam Bockscar. Piloot Charles Sweeney nam het stokje over van Paul Tibbets, de piloot van de Enola Gay.

Op 9 augustus 1945 had de Bockscar een moeilijkere start dan de Enola Gay drie dagen eerder. Het duurde een tijdje tot een van de twee B-29’s die het vliegtuig zouden begeleiden, was opgestegen. De twee B-29’s zetten uiteindelijk koers naar Kokura, het oorspronkelijke doelwit. Bij Kokura aangekomen, bleken er te veel wolken en rook boven de havenstad te hangen om het doelwit goed te kunnen zien. Kokura als doelwit werd doorgestreept. De volgende stad op de lijst was het zuidelijker gelegen Nagasaki.

Vallei van Urakami

Nagasaki had op 9 augustus al rond 7.50 uur een luchtalarm geklonken. Veertig minuten later werd het signaal veilig gegeven. Toen de Bockscar en zijn begeleider een paar minuten voor 11.00 uur boven de stad verschenen, werd er geen nieuw luchtalarm gegeven. Fat Man werd afgeworpen en kwam 47 seconden later tot ontploffing boven de stad.

Hoewel de bom krachtiger was dan Little Boy, werd Nagasaki minder hard getroffen dan Hiroshima. Dit kwam door verkeerde ontploffingslocatie van de bom (3 kilometer ten noordwesten van het oorspronkelijke doelwit) maar ook door de topografie van de vallei van Urakami. Een groot deel van de stad werd beschermd door de heuvels. De ontploffing veroorzaakte ook geen vuurstormen.

Toch kwamen er 35 à 40.000 mensen om het leven tijdens de ontploffing, en raakten er 60.000 gewond. Ook in Nagasaki is het moeilijk vast te stellen hoeveel mensen later nog ziek werden of overleden aan stralingsziekte.

Hels landschap

Shinichi Konishi was zes jaar oud toen Fat Man boven Nagasaki ontplofte. Van een afstand van 4 kilometer van het hypocenter zag hij een vuurbal die een verblindend licht en een luide galm veroorzaakte en de aarde deed schudden. In zijn getuigenis voor 1945 Project vertelde hij: “Ik werd overspoeld door een verblindend licht en viel op de grond. Er klonk een luide galm – een geluid dat ik nog nooit gehoord had. Gebroken glas regende neer op me en ik zat meteen onder het bloed. Het helse landschap dat ik die zomer zag, staat in mijn geheugen gegrift.”

Meer verhalen van ooggetuigen uit Hiroshima en Nagasaki en hun (klein)kinderen kunt u vinden op 1945 Project en op NOS.nl.

Toekomstplannen

Voor de twee atoombommen waren al tientallen Japanse steden het doelwit geworden van bombardementen. De luchtaanval op Tokyo in maart 1945 eiste meer levens dan Little Boy, al worden in deze vergelijking alleen de initiële slachtoffers van de atoombom in rekening gebracht. Hoeveel slachtoffers van stralingsziekte hier nog bij op moeten worden geteld, is onbekend.

Begin augustus 1945 werkten Amerikaanse wetenschappers wel alvast verder aan nieuwe atoombommen. Als Japan zich na Hiroshima en Nagasaki nog niet overgaf, zou de VS verder gaan met nucleaire aanvallen. Zover kwam het niet. Op 15 augustus 1945 gaf Japan zich officieel over.

 

Neem gerust contact met ons op als u geïnteresseerd bent in onze werkzaamheden.

Afbeeldingen afkomstig van World War II Database (https://ww2db.com/). Tekst: Kimberley Eeftink MA, Bombs Away B.V